Çində SAT və Dövlət Xətti ilə Təhsil: Təhsil Sistemi, Qəbul Tendensiyası-ƏN SON 2025

Çində təhsil almaq Azərbaycanlı gənclər üçün təkcə qlobal diplom deyil, həm də yeni texnologiyalar, multikultural mühit və perspektivli karyera deməkdir. Son on ildə Çin hökuməti xarici tələbələrə, xüsusən də dövlət xətti və SAT imtahanı yolu ilə təhsil imkanlarını xeyli genişləndirib. Bu, təhsil bazarında rəqabəti artırmaqla yanaşı, tələbələr üçün seçim imkanlarını daha çevik və əlverişli edir.

Ən yeni statistikalara görə, 2024-cü ildə Çində təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı 2 100 nəfərə çatıb. Onların 64%-i dövlət xətti ilə, 27%-i isə beynəlxalq SAT imtahanı nəticəsi ilə qəbul olunub. Yerdə qalan 9% fərdi müqavilə və digər alternativ proqramlar vasitəsilə oxuyur.

Dövlət Xətti ilə Təhsil Sistemi və Qəbul Qaydaları

Dövlət xətti ilə qəbul Azərbaycan hökuməti ilə Çin arasında rəsmi müqavilələrə, kvotalara və protokollara əsaslanır. Hər il Azərbaycan Elm və Təhsil Nazirliyi, Dövlət İmtahan Mərkəzi (DİM) və ya digər rəsmi orqanlar vasitəsilə müsabiqə elan olunur. Əsas mərhələlər:

• DİM nəticələrinin əsas rolu: Ən çox bakalavr pilləsi üçün nəzərdə tutulur, lakin magistratura və doktorantura üzrə də dövlət kvotası mövcuddur.
• Minimal bal və akademik göstərici: 2024-cü ildə dövlət proqramı ilə qəbul olunanların orta DİM balı 262, minimal bal isə 225 olub.
• Əlavə meyarlar: Bəzi ixtisaslar üçün müsahibə, əlavə layihə və ya test, dil sertifikatı (IELTS/TOEFL və ya HSK) tələb olunur.
• Proqram seçimi: Ən çox tələb olunan sahələr: tibb (33%), mühəndislik (24%), iqtisadiyyat və biznes (15%), informasiya texnologiyaları (11%), humanitar və sosial elmlər (10%), təbiət elmləri (7%).

Dövlət Proqramı ilə Qəbulun Statistikasına Baxış

Bu statistik rəqəmlər göstərir ki, dövlət xətti ilə təhsildə həm tələbə sayı, həm də akademik keyfiyyət getdikcə artır.

SAT İmtahanı ilə Qəbul və Qlobal Perspektivlər

SAT imtahanı beynəlxalq standartlaşdırılmış test kimi, getdikcə daha çox Çin universitetində qəbul kriteriyasına çevrilir. Xüsusilə texnoloji və ingilis dilli proqramlarda SAT balı üstünlük təşkil edir.

• Minimal SAT balı və universitet reytinqi: 2024-cü ildə SAT ilə qəbul olunan azərbaycanlıların orta balı 1260, ən yüksək balı olan tələbələr isə top universitetlərdə (Pekin, Fudan, Zhejiang) yer alıb.
• SAT və proqram seçimi: Tibb, mühəndislik, kompüter elmləri və biznes ixtisaslarında SAT balı ilə qəbulun payı 40%-i keçib.
• SAT + DİM üstünlüyü: Bəzi tələbələr hər iki imtahan nəticəsini təqdim edərək ən nüfuzlu proqramlarda və təqaüd proqramlarında əlavə üstünlük əldə edir.

SAT İlə Qəbul üzrə Son 4 İl Statistikası

SAT ilə qəbulun ildən-ilə populyarlığı artır, proqramlar isə əsasən yüksək texnoloji və beynəlxalq sahələr üzrə cəmləşir.

Təhsil Sistemi: Proqramlar, Fakültələr və Dəyişikliklər

Çin universitetləri son illərdə həm dövlət xətti, həm də SAT ilə qəbul edilən tələbələr üçün daha çevik və beynəlxalq yönümlü təhsil proqramları hazırlayır:

• MBBS (Tibb bakalavriatı): Həm dövlət xətti, həm də SAT yolu ilə qəbul mümkündür; 2024-cü ildə MBBS proqramlarında 41% xarici tələbə SAT nəticəsi ilə qəbul olunub.
• Mühəndislik və İT: Proqramların əksəriyyəti artıq ingilis dilində də tədris olunur; yüksək SAT balı olanlar prioritet qrupda yer alır.
• Biznes və iqtisadiyyat: Dövlət xətti və SAT nəticələri ilə paralel qəbul, GPA və dil bilikləri əsas kriteriyalardır.
• Fakültələrarası mobilite: Tələbələr ikinci kursdan sonra ixtisas dəyişmək, minor əlavə etmək və ya tədqiqat proqramlarına keçmək imkanı əldə edirlər.

2024-cü il üzrə fakültə və proqram payı

Təqaüd və Maliyyə İmkanları

Həm dövlət xətti, həm də SAT ilə qəbul olunan tələbələr üçün Çin hökuməti, universitet və beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən təqaüd proqramları tətbiq edilir:

• Dövlət xətti: Təhsil haqqı, yataqxana və aylıq məişət xərcləri əksər hallarda tam və ya qismən qarşılanır.
• SAT üstünlüyü: Yüksək SAT balı olanlara universitet daxili və xüsusi elmi təqaüdlər ayrılır. 2024-cü ildə SAT ilə qəbul olunan tələbələrin 74%-i tam və ya qismən təqaüd alıb.
• Müsabiqə və yenidən qiymətləndirmə: Hər iki yol üzrə tələbələr hər il akademik nəticələrinə görə təqaüdləri qoruyub saxlamaq üçün yenidən qiymətləndirmədən keçirlər.

Qəbul Tendensiyaları və Gələcək Proqnozlar

• SAT imtahanının rolu artır: Son 5 ildə SAT ilə qəbulun payı 3 dəfə artıb və bu tendensiya davam edir.
• Dövlət xəttində rəqabət güclənir: Orta bal və keyfiyyət göstəriciləri yüksəlib, proqramlar daha seçici olur.
• Beynəlxalq proqramlar: İngilis dilli və beynəlxalq akkreditasiyalı proqramların sayı artıb, tələbələr daha çox qlobal karyera planlayır.
• Azərbaycandan Çinə tələbə axını: 2025-ci ilə qədər Azərbaycandan Çinə gedən tələbələrin ümumi sayının 2 500-ü keçəcəyi gözlənilir.
• Əlavə üstünlük: DİM və SAT nəticəsini birlikdə təqdim edən tələbələr ən yüksək reytinqli proqramlarda və təqaüdlərdə fərqlənir.

Çində təhsil almaq üçün həm dövlət xətti, həm də SAT imtahanı yolu indi daha çevik, rəqabətli və əlverişli model kimi formalaşıb. Dövlət proqramı tələbələrə tam təqaüd, rəsmi dəstək və geniş ixtisas seçimi verir. SAT isə beynəlxalq miqyasda diplom, ingilis dilli və yüksək texnologiyalı proqramlarda üstünlük və əlavə maliyyə dəstəyi qazandırır. Statistik analizlər göstərir ki, bu iki yolun vəhdəti Azərbaycanlı tələbələr üçün Çində təhsili dünya səviyyəsində əlçatan və rəqabətqabiliyyətli edir.

Tələbələr, gələcəkdə uğurlu akademik və peşəkar karyera üçün proqram və universitet seçimini zamanında və düşünülmüş şəkildə etməli, həm dövlət xətti, həm də SAT imkanlarından paralel istifadə etməlidirlər.

Ən Çox Verilən Suallar