Avstriyada Pulsuz Təhsil: Təqaüd Proqramları, Qəbul Şərtləri

Avropa ölkələri arasında təhsil baxımından seçilən və stabil akademik sistemə malik olan ölkələrdən biri də Avstriyadır. Tələbə mərkəzli yanaşması, elmi yönlü tədris üsulları, müasir texnologiya ilə təchiz olunmuş universitetləri və nisbətən aşağı təhsil xərcləri ilə Avstriya xarici tələbələrin diqqətini cəlb edən önəmli təhsil məkanlarından biridir. Xüsusilə “pulsuz təhsil” anlayışı Avstriyada real olaraq mövcuddur və bu səbəblə Azərbaycan və digər qeyri-Avropa ölkələrindən olan gənclərin də seçimləri arasında ön sıradadır. Avstriyada dövlət universitetlərinin əksəriyyəti yerli və Avropa İttifaqı (Aİ) vətəndaşları üçün təhsil haqqını tamamilə ya sıfır, ya da minimal səviyyədə saxlayır. Aİ vətəndaşı olmayan tələbələr üçün isə müəyyən şərtlərlə ödənişsiz və ya çox aşağı məbləğlərlə təhsil almaq mümkündür.

Avstriyada Pulsuz Təhsil Mövcuddurmu?

Bəli, Avstriyada pulsuz təhsil anlayışı rəsmi şəkildə dövlət universitetləri vasitəsilə tətbiq olunur. Aİ ölkələrinin vətəndaşları üçün bakalavr və magistr təhsili dövlət universitetlərində faktiki olaraq ödənişsizdir. Bu tələbələr yalnız semestr rüsumu (təxminən 20–25 avro) və tələbə birliyi ödənişi (təxminən 20 avro) ödəyirlər. Bu isə təhsil xərclərinin digər ölkələrlə müqayisədə olduqca aşağı olduğunu göstərir.

Aİ vətəndaşı olmayan tələbələr üçün isə bu rüsum təxminən 726.72 avro/smester təşkil edir. Lakin müəyyən şərtlərlə bu məbləğdən azad olmaq və ya təhsil xərclərini dövlət və ya universitetlər tərəfindən qarşılatdırmaq mümkündür. Bu hallarda “pulsuz təhsil” anlayışı faktiki olaraq icra edilir.

Kimlər Avstriyada Pulsuz Təhsil Ala Bilər?

Avstriyada təhsil haqqından tam və ya qismən azad olunmaq üçün aşağıdakı kateqoriyalara aid olan tələbələrə üstünlük verilir:

• Avropa İttifaqı və ya Avropa İqtisadi Bölgəsi vətəndaşları
• Qaçqın statusuna malik olan şəxslər (məsələn, BMT-nin müdafiəsində olan şəxslər)
• Ailəsinin biri Avstriyada daimi yaşayanlar
• Diplomatik statusa malik şəxslərin övladları
• Avstriya təqaüd proqramı qazanmış tələbələr
• Akademik mübadilə proqramları ilə gəlmiş xarici tələbələr (Erasmus+, CEEPUS və s.)
• Magistratura və doktorantura üzrə yüksək nəticələr göstərən xarici tələbələr (bəzən universitet qərarı ilə təhsil haqqı bağışlanır)

Təqaüd Proqramları və Maddi Dəstək

Avstriyada pulsuz təhsilə nail olmağın əsas yollarından biri də dövlət və beynəlxalq təqaüd proqramlarıdır. Təqaüdlər vasitəsilə tələbə həm təhsil haqqından azad olur, həm də aylıq maddi dəstək alır. Aşağıda bəzi nüfuzlu təqaüd proqramları qeyd olunur:

• ÖAD Təqaüdləri – Avstriya Təhsil, Elm və Tədqiqat Nazirliyinin dəstəyi ilə həyata keçirilir. Bu proqramlar müxtəlif ölkələr üçün xüsusi kvotalarla ayrılır və təhsil haqqı + aylıq yaşayış xərclərini əhatə edir.
• Erasmus+ Proqramı – Avropa ölkələri arasında tələbə mobilliyini təmin edən proqramdır. Bir semestr və ya il ərzində təhsil almaq və yaşayış xərclərini qarşılamaq üçün idealdır.
• Yerli Universitet Təqaüdləri – Universitetlərin öz daxili büdcəsindən ayrılan, akademik nailiyyət və sosial vəziyyətə əsasən təqdim olunan təqaüdlərdir.

Bu təqaüdlərə müraciət edərkən əsas qiymətləndirmə meyarları akademik ortalama, dil biliyi, motivasiya məktubu və bəzən sosial vəziyyət olur.

Qəbul Şərtləri və Tələb Olunan Sənədlər

Avstriyada pulsuz təhsil almaq üçün universitetə qəbul prosesi aşağıdakı addımlardan ibarətdir:

• Müraciət forması (adətən universitetin veb saytından doldurulur)
• Orta məktəb attestatı və ya bakalavr diplomu (əgər magistr üçün müraciət edilirsə)
• Transkript (qiymət cədvəli)
• Dil biliyini sübut edən sənəd (alman və ya ingilis dili üzrə)
• Motivasiya məktubu
• CV (tərcümeyi-hal)
• Tövsiyə məktubu (bəzən tələb olunur)
• Pasport nüsxəsi

Təhsil dili əsasən almandır, lakin bir çox beynəlxalq proqramlar ingilis dilində də mövcuddur. Alman dili üçün ÖSD, TestDaF və DSH; ingilis dili üçün IELTS və TOEFL sertifikatları qəbul olunur.

Alman Dilli Proqramlarda Təhsil Haqqı Daha Aşağıdır

Alman dilində aparılan proqramlar Avstriyada daha çox yayılmış və dövlət tərəfindən dəstək alan proqramlardır. Bu səbəbdən alman dili bilən tələbələr üçün təhsil demək olar ki, tamamilə pulsuz başa gəlir. Əksinə, ingilis dilli proqramlar bəzən daha yüksək təhsil haqqı və ya əlavə rüsumlar tələb edə bilər.

Ona görə də tələbələrə məsləhət görülür ki, Avstriyada pulsuz təhsil almağı planlaşdırırlarsa, alman dilini öyrənməyə öncədən başlasınlar və B2/C1 səviyyəsinə qədər çatdırmağa çalışsınlar.

Yaşayış və Gündəlik Xərclər

Təhsil haqqı pulsuz olsa belə, Avstriyada yaşamaq üçün müəyyən qədər maddi vəsait tələb olunur. Tələbənin aylıq xərcləri aşağıdakı kimi təxmin edilə bilər:

• Kirayə mənzil: 250 – 500 EUR
• Qidalanma: 200 – 300 EUR
• Nəqliyyat kartı: 30 – 50 EUR
• Digər gündəlik xərclər: 100 – 150 EUR

Ortalama aylıq tələbə xərcləri: 600 – 1000 EUR

Lakin bəzi hallarda universitet yataqxanalarında qalmaq və ya dövlət təqaüdü almaq bu xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər.

Avstriyada Təhsil Diplomunun Tanınması və Karyera Perspektivləri

Avstriyada təhsil alan tələbələr beynəlxalq səviyyədə tanınan diplom əldə edirlər. Bu diplomlar Avropanın bütün ölkələrində, eləcə də Azərbaycanda rəsmən tanınır. Təhsildən sonra tələbələr aşağıdakı imkanlara sahib olurlar:

• Avstriyada və ya digər Aİ ölkələrində iş tapmaq (1 il qalmaq hüququ verilir)
• Magistratura və ya doktorantura üzrə təhsilə davam etmək
• Azərbaycanda nostrifikasiya (diplomun tanınması) aparmaq
• Müəyyən hallarda ikili diplom almaq (beynəlxalq əməkdaşlıq proqramlarında)

Avstriyada pulsuz təhsil real və əlçatan bir fürsətdir. Xüsusilə alman dilini bilən, akademik göstəriciləri yüksək olan və təqaüd imkanlarından istifadə etməyi bacaran tələbələr üçün bu ölkə həm təhsil, həm də gələcək karyera baxımından möhkəm zəmin yaradır. Avstriyanın dövlət universitetləri təhsilin keyfiyyətini ön planda saxlayaraq, maddi imkanları zəif olan, lakin istedadlı tələbələrə yol açır. Əgər siz də xaricdə təhsil almağı düşünürsünüzsə və Avropa diplomuna sahib olmaq istəyirsinizsə, Avstriyada pulsuz təhsil imkanlarını ciddi şəkildə nəzərdən keçirmək sizin üçün əvəzolunmaz qərar ola bilər.

Ən çox verilən suallar